เที่ยวลำพูน

เป็นถ้ำธรรมชาติ มีความสวยงามภายในถ้ำแบ่งออกเป็น 8 ห้อง มีอัคนีโขดเขิน เป็นห้องที่มีร่องรอยการพังทะลายของหินงอกหินย้อย และเนินไศลงามตา เป็นเนินดินสลับกับก้อนหินตั้ง มีประติมากรรมภายในถ้ำสวยงามแปลกตา

มีหินโผล่อยู่ทั่วไป มีถ้ำอยู่ 2 ถ้ำอยู่บนเนินเขาและมีน้ำตกอยู่ในลำห้วยแม่ระงอง ลักษณะเป็นเทือกเขาหินปูนวนอุทยานดอยเวียงแก้วมีจุดเด่น คือ ถ้ำและน้ำตก โดยมีถ้ำอยู่ 2 ถ้ำ ซึ่งอยู่บนเนินเขา ในถ้ำมีความกว้างประมาณ 10 เมตร และลึกประมาณ 200 เมตร นอกจากนี้ยังมีถ้ำเล็กๆแยกไปตามซอกมุมอีกหลายถ้ำซึ่งจะมีหินงอกหินย้อยและเนินหินที่สวยงามจำนวนมาก และถ้ำทั้ง 2 นี้จะอยู่ห่างกันประมาณ 100 เมตร ห่างจากถ้ำไปประมาณ 4 กิโลเมตร จะมีน้ำตกสายรุ้งซึ่งอยู่ในลำห้วยแม่ระงอง

โบราณสถาน “วัดเกาะกลาง” เป็นโบราณสถานที่เป็นกลุ่มก้อน และสมบูรณ์มากที่สุดแห่งหนึ่งในจังหวัดลำพูน ตั้งอยู่ในบ้านบ่อคาว ตำบลบ้านเรือน อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน ห่างจากแม่น้ำปิงไปทางตะวันออกประมาณ 500 เมตร ประวัติความเป็นมาของ “วัดเกาะกลาง” นั้น มีเรื่องเล่าเชิงมุกปาฐะสืบต่อกันมาว่า สร้างโดย “เศรษฐีอินตา” ที่เป็นชาวมอญ(เม็ง) โดยระบุว่าเป็นพระบิดาที่แท้จริงของพระนางจามเทวี ก่อนที่จะถูกพญานกคาบไปตกอยู่ในสระบัว แล้วพระฤาษีวาสุเทพเก็บมาเลี้ยงดู จากนั้นได้เป็นพระราชธิดาบุญธรรมของพระเจ้ากรุงละโว้ในที่สุด ซึ่งเรื่องราวเกี่ยวกับเศรษฐีอินตาและพระนางจามเทวีในส่วนนี้ยังไม่มีข้อพิสูจน์ใดใด นอกเสียจากว่าชุมชนแห่งนี้ (บ้านบ่อคาว บ้านหนองดู่) จำนวนประมาณ 200 กว่าครัวเรือน มีเชื้อสายมอญและใช้ภาษามอญในชีวิตประจำวัน จึงทำให้หลายๆ คนเชื่อกันว่า นี่คือ ทายาทหริภุญไชยกลุ่มสุดท้ายที่ยังหลงเหลืออยู่ในจังหวัดลำพูน กลุ่มโบราณสถานในวัดเกาะกลางแห่งนี้มีอยู่มากมาย ได้แก่ วิหารหลวง พระอุโบสถ เจดีย์ประธาน เจดีย์ทรงมณฑป มณฑปกลางน้ำ และเนินเศรษฐีอินตา (ฐานหอพระมณเฑียรธรรม 8 เหลี่ยม)

อุทยานแห่งชาติแม่ปิง มีพื้นที่ครอบคลุมอำเภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน และอำเภอสามเงา จังหวัดตาก เป็นป่าที่อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติป่าไม้และสัตว์ป่า มีทิวเขาทอดยาวเหยียดสลับซับซ้อน ลำห้วยน้อยใหญ่หลายสิบสาขาไหลผ่านที่สำคัญคือ ลำห้วยแม่หาด ลำห้วยแม่ก้อและทิวทัศน์ธรรมชาติที่สวยงามโดยเฉพาะพื้นที่ป่าตั้งอยู่ทางฝั่งซ้ายของลำน้ำปิงตอนเหนือของอ่างเก็บน้ำเขื่อนภูมิพล มีเนื้อที่ประมาณ 627,346 ไร่ หรือ 1,003.7536 ตารางกิโลเมตร

ประกาศเป็นอุทยาน ลำดับที่ 10 เมื่อ 5 มีนาคม 2518 สภาพภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน ประกอบด้วยป่าเต็งรัง ป่าผลิใบ และป่าสนเขา ยอดสูงสุด 1,373 เมตร มีสัตว์ป่าขนาดเล็กมากมาย

อุทยานแห่งชาติแม่ปิง มีพื้นที่ครอบคลุมอำเภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน และอำเภอสามเงา จังหวัดตาก เป็นป่าที่อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติป่าไม้และสัตว์ป่า มีทิวเขาทอดยาวเหยียดสลับซับซ้อน ลำห้วยน้อยใหญ่หลายสิบสาขาไหลผ่านที่สำคัญคือ ลำห้วยแม่หาด ลำห้วยแม่ก้อและทิวทัศน์ธรรมชาติที่สวยงามโดยเฉพาะพิ้นที่ป่าตั้งอยู่ทางฝั่งซ้ายของลำน้ำปิงตอนเหนือของอ่างเก็บน้ำเขื่อนภูมิพล มีเนื้อที่ประมาณ 627 346 ไร่ หรือ 10037536 ตารางกิโลเมตร

ทุ่งกิ๊ก เป็นทุ่งหญ้าธรรมชาติกว้างใหญ่ซึ่งอยู่ท่ามกลางป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณ จึงเป็นแหล่งอาศัยหากินของสัตว์ป่า เช่น เก้ง กระต่ายป่า ฯลฯ ในช่วงฤดูแล้งประมาณเดือน มีนาคม – พฤษภาคม ดอกไม้ป่าหลายชนิดจะพากันบานเต็มทุ่งกิ๊ก สวยงามน่าชมมาก เหมาะสำหรับกิจกรรมพักผ่อนและศึกษาธรรมชาติ

เป็นน้ำตกที่มีขนาดใหญ่และสูงที่สุดในจังหวัดสุราษฎร์ธานีมีทั้งหมด 10 ชั้น ชั้นที่สูงสุด มีหน้าผาสูงชันประมาณ 80 เมตร ในฤดูฝนน้ำตกจะมีน้ำมากไหลพรั่งพรูเต็มหน้าผาสวยงามมาก ซึ่งเป็นที่มาของชื่อน้ำตกดาดฟ้า

อุทยานแห่งชาติแม่ปิง เป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 32 ของประเทศ ประกาศจัดตั้งเมื่อ พ.ศ. 2524 ในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 98 ตอนที่ 115 ลงวันที่ 13 กรกฎาคม 2524 มีพื้นที่ครอบคลุม 3 จังหวัด คือ อ.สามเงา จ.ตาก อ.ลี้ จ.ลำพูน และ อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ มีเนื้อที่ประมาณ 1,003.75 ตร.กม. หรือ 627,346 ไร่ เป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ที่อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ป่าไม้ และสัตว์ป่า มีทิวเขาทอดยาวสลับซับซ้อนทำให้เกิดลำห้วยน้อยใหญ่มากกว่าสิบสาขาไหลลงสู่แม่น้ำปิง สภาพภูมิประเทศเป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน ทอดตัวยาวในแนวเหนือ – ใต้ มีแม่น้ำปิงทอดตัวยาวด้านทิศตะวันตกของพื้นที่ตลอดแนว บริเวณตอนกลางของพื้นที่เป็นที่ราบสูงมีภูเขาล้อมรอบ ใจกลางเป็นพื้นที่ราบคล้ายรูปกระทงหงายเป็นที่ตั้งของชุมชนในพื้นที่ โดยมีจุดสูงสุดที่ 1,224 เมตร และต่ำสุดที่ 210 เมตร

อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล ประกาศเป็นอุทยาน ลำดับที่ 10 เมื่อ 5 มีนาคม 2518 สภาพภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน ประกอบด้วยป่าเต็งรัง ป่าผลิใบ และป่าสนเขา ยอดสูงสุด 1,373 เมตร มีสัตว์ป่าขนาดเล็กมากมาย

พระพุทธบาทถ้ำป่าไผ่ หรือ ถ้ำดอยโตน มีรอยพระพุทธบาทตั้งอยู่เหนือดอยโตนมาแต่โบราณ ไม่มีผู้ใดพบเห็นเพราะรกไปด้วยต้นไม้ หลวงปู่ครูบาชัยยะวงศาพัฒนาแห่งวัดพระพุทธบาทห้วยต้ม มาตรวจดูด้วยญาณ บอกว่าเป็นรอยพระพุทธบาทจริง เป็นพระบาทข้างซ้าย โดยองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ผินพระพักตร์ไปทางทิศใต้แล้วก้าวพระบาทข้างซ้ายประทับรอยพระบาท แล้วจึงหันพระองค์กลับดำเนินไป ในพระวิหารตกแต่งวิจิตรสวยงาม พระพุทธบาทถ้ำป่าไผ่กว้างใหญ่ มีหลายคูหา มีช่องอากาศบนถ้ำหลายช่องทำให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก มีหินงอกหินย้อยและภาพศิลป์ต่าง ๆ ให้ชมมากมาย รวมทั้งพระพุทธรูปตามมุมต่าง ๆ ในวันที่ 16 เมษายน ของทุกปี มีงานประเพณีสรงน้ำรอยพระพุทธบาทและสักการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในถ้ำ

ถ้ำยางวี เป็นถ้ำหินปูนขนาดใหญ่ มีหินงอกหินย้อยสวยงามตระการตา เป็นที่อยู่อาศัยของค้างคาว มีธรรมชาติที่สวยงาม อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานเเห่งชาติ ประมาณ 35 กิโลเมตร ช่วงที่เหมาะสมในการท่องเที่ยวอยู่ระหว่างเดือน พ.ย. – ธ.ค.

พระพุทธบาทดอยถ้ำ มีรอยพระพุทธบาทตั้งอยู่เหนือดอยโตน ไม่มีผู้ใดพบเห็นเพราะรกไปด้วยต้นไม้ หลวงปู่ครูบาชัยยะวงศาพัฒนาแห่งวัดพระพุทธบาทห้วยต้ม มาตรวจดูด้วยญาณ บอกว่าเป็นรอยพระพุทธบาทจริง เป็นพระบาทข้างซ้าย ในพระวิหารตกแต่งวิจิตรสวยงาม พระพุทธบาทถ้ำป่าไผ่กว้างใหญ่ มีหลายคูหา มีช่องอากาศบนถ้ำหลายช่องทำให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก มีหินงอกหินย้อยและภาพศิลป์ต่าง ๆ ให้ชมมากมาย รวมทั้งพระพุทธรูปตามมุมต่าง ๆ

น้ำตกก้อหลวงเป็นน้ำตกที่มีความสวยงามมาก เกิดจากลำห้วยแม่ก้อซึ่งไหลผ่านเทือกเขาหินปูนลดหลั่นลงมา 7 ชั้น ลงสู่แอ่งน้ำสีเขียวมรกตขนาดใหญ่ บริเวณหน้าผาริมน้ำตกยังเกิดหินงอกหินย้อยสวยงาม

ถ้ำเอราวัณ ตั้งอยู่หมู่ที่ 6 ตำบลนครเจดีย์ บริเวณที่ทำการย่อยสำนักงานหน่วยอนุรักษ์ป่าไม้แม่อาว ลักษณะปากถ้ำจะมีขนาดเล็กลาดต่ำจนถึงปากคูหาถ้ำ เมื่อผ่านปากถ้ำเข้าไปจะพบห้องโล่งกว้าง แสงแดดส่องเข้าไปไม่ถึง บางแห่งของห้องโถงใหญ่แบ่งเป็นห้องเล็กๆ กระจายอยู่ซึ่งแต่ละห้องจะมีหินงอกหินย้อยที่สวยงาม การเดินทางเข้าไปในถ้ำควรมีเจ้าหน้าที่นำทาง และควรนำไฟฉายติดตัวไปด้วยเพราะภายในถ้ำไม่มีไฟฟ้า

ถ้ำยางวี เป็นถ้ำที่ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติแม่ปิง ต้องเดินเท้าเข้าไปจากจุดที่รถเข้าถึงอีก 11 กิโลเมตร เป็นถ้ำที่ทีห้องโถงขนาดใหญ่ภายในและมีหินงอกหินย้อยที่สวยงาม เส้นทางที่เดินผ่านไปยังตัวถ้ำ เป็นป่าธรรมชาติที่มีความอุดมสมบูรณ์มาก การเข้าชมนั้น ต้องอาศัยเจ้าหน้าที่นำทาง เนื่องจากเป็นเส้นทางเดินเท้าที่ไกลและเข้าป่าลึก

กลุ่มโบราณสถานริมฝั่งแม่ระมิงค์ ต.บ้านเรือน อ.ป่าซาง ตำนานระบุว่าเป็นแดนประสูติพระนางจามเทวี มีอุทกสีมา (โบสถ์กลางน้ำ) ประดับปูนปั้นอันอลังการอายุเก่าแก่นับพันปีร่วมสองพันชิ้น ตั้งอยู่ท่ามกลางชุมชนชาวมอญแห่งเดียวในลำพูน

ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ของอุทยานแห่งชาติถ้ำผาไท น้ำตกมีทั้งหมด 9 ชั้น มีน้ำไหลตลอดทั้งปี การเดินทางเข้าสู้น้ำตกตาดเหมยควรใช้รถยนต์ขับเคลื่อนสี่ล้อ เหมาะแก่ผู้ที่ชอบการผจญภัย อยู่แยกจากเส้นทางด้านซ้ายมือ ระหว่างทางจาก ย. 2 ไป ย. 3 โดยต้องเดินลงไปในหุบเขาแม่ยอนหวาย ประมาณ 300 เมตร

สภาพป่าส่วนใหญ่เป็นป่าดิบชื้น ที่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่านานาชนิด และมีจุดเด่นตามธรรมชาติที่สวยงาม เช่น หน้าผา ถ้ำ น้ำตก ตลอดจนมีหลักฐานทางด้านประวัติศาสตร์การสู้รบที่เหลืออยู่ เช่น ค่าย บังเกอร์ อุโมงค์ มีเนื้อที่ประมาณ 265,625 ไร่ หรือ 425 ตารางกิโลเมตร

อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในพื้นที่อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน และอำเภอห้างฉัตร อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง สภาพพื้นที่เป็นป่าอุดมสมบูรณ์ไปด้วยพันธุ์ไม้นานาชนิด เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร ซึ่งเป็นบรรยากาศที่เงียบสงบ และอุโมงค์ขุนตานซึ่งเป็นอุโมงค์รถไฟที่ยาวที่สุดในประเทศไทย สร้างโดยชาวเยอรมัน มีเนื้อที่ประมาณ 159,556.25 ไร่ หรือ 255.29 ตารางกิโลเมตร

ตาดเมย เป็นน้ำตกขนาดเล็ก ตั้งอยู่ใน อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล มีน้ำไหลแรงเฉพาะฤดูฝน ซึ่ง อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล เป็นอุทยานแห่งชาติที่ตั้งอยู่ในอำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูนและอำเภอห้างฉัตร อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง สภาพพื้นที่เป็นป่าอุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำ สามารถเดินทางโดยรถไฟมาลงที่สถานีรถไฟขุนตาน ซึ่งเป็นที่ตั้งอุโมงค์ขุนตาน อุโมงค์รถไฟที่ยาวที่สุดในประเทศไทย สร้างโดยชาวเยอรมัน ป่าดอยขุนตาลเป็นป่า 1 ใน 14 แห่ง ที่คณะรัฐมนตรีได้มีมติในการประชุม เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2502 ให้จัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ซึ่งกรมป่าไม้ได้ประกาศให้ป่าในท้องที่บางส่วนของตำบลท่าปลาดุก อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน เป็นป่าสงวนแห่งชาติป่าดอยขุนตาล ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 116 (พ.ศ. 2506) ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 80 ตอนที่ 82 วันที่ 13 สิงหาคม 2506 เนื้อที่ 39,206.25 ไร่ และในท้องที่บางส่วนของตำบลเวียงตาล ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร และตำบลบ้านเอื้อม อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง เป็นป่าสงวนแห่งชาติป่าดอยขุนตาลตาม กฎกระทรวงฉบับที่ 359 (พ.ศ. 2511) ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 85 ตอนที่ 109 วันที่ 22 พฤศจิกายน 2511 เนื้อที่ 120,625 ไร่

แก่งก้อ เป็นทะเลสาบส่วนหนึ่งของอ่างเก็บน้ำเขื่อนภูมิพล เดิมเป็นจุดที่ห้วยแม่ก้อไหลลงสู่แม่น้ำปิง แต่ภายหลังการสร้างเขื่อนภูมิพล ระดับน้ำได้สูงท่วมพื้นที่จนกลายเป็นทะเลสาบ มีทัศนียภาพอันงดงาม นักท่องเที่ยวนิยมมาพักเรือนแพ และนั่งเรือชมความงามของหน้าผาหินปูนซึ่งเต็มไปด้วยหินงอกหินย้อย และป่าเบญจพรรณริมฝั่งน้ำ

เป็นอ่างเก็บน้ำที่มีทิวทัศน์สวยงามเหมาะแก่การพักผ่อนหย่อนใจ นักท่องเที่ยวสามารถนั่งเรือชมภูมิประเทศและสถานที่น่าสนใจต่าง ๆ เช่น น้ำตกอมเป น้ำตกอุมปาด เกาะคู่สร้างคู่สม ผาเต่า ผาพระนอน ผาคันเบ็ด แก่งสร้อย ถ้ำแก่งสร้อย พระธาตุแก่งสร้อย พระบาทบ่อลม เขื่อนภูมิพล เป็นต้น

เป็นลักษณะเป็นทุ่งหญ้าธรรมชาติกว้างใหญ่ อยู่ท่ามกลางป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณ มีทัศนียภาพ สวยงาม มีสัตว์ป่าและดอกไม้ป่าหลากหลายชนิด เหมาะสำหรับคนที่รักความสงบและชื่นชมในความเป็นธรรมชาติ