เที่ยวตาก

วนอุทยานน้ำตกห้วยแม่ไข เป็นวนอุทยานที่มีความหลากหลายทางระบบนิเวศน์ มีป่าที่อุดมสมบูรณ์ด้วยพันธุ์ไม้นานาชนิด เป็นป่าต้นน้ำลำธาร มีสัตว์ป่าชุกชุม และมีเอกลักษณ์ทางธรรมชาติ

น้ำตกพาเจริญตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติน้ำตกพาเจริญ (เตรียมการ) เป็นพื้นที่อนุรักษ์ในอำเภอแม่สอด และอำเภอพบพระ เดิมเป็นพื้นที่วนอุทยานน้ำตกพาเจริญ จากนั้นกรมป่าไม้ได้มีการสำรวจพื้นที่เพิ่มเติมและได้กำหนดให้เป็นเขตป่าอนุรักษ์ในป่าสงวนป่าแม่สอด

สภาพพื้นที่ดังกล่าวมีลักษณะโดดเด่นทางธรรมชาติที่สวยงาม โดยเฉพาะน้ำตกแก่งห้วยตาก ซึ่งมีลักษณะเป็นโขดหินสวยงามตามธรรมชาติ เป็นแหล่งศึกษาค้นคว้าวิจัย แหล่งต้นน้ำลำธาร และแหล่งอาหารสำหรับประชาชนตำบลท้องฟ้า ซึ่งแสดงให้เห็นวิถีชีวิต การดำรงชีพ รวมถึงการอนุรักษ์แหล่งน้ำ เป็นแหล่งนันทนาการ และแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติของประชาชนชาวจังหวัดตาก จัดตั้งเป็นวนอุทยานแก่งห้วยตาก ตามประกาศกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ที่ 1509/2549 ลงวันที่ 29 กันยายน 2549

บ่อน้ำร้อนห้วยน้ำนัก ออนเซนเมืองตาก แหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่ของ จ.ตาก ที่ได้รับการปรับปรุงเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวสายสุขภาพ มีการสร้างที่พัก บ่อแช่น้ำร้อนสำหรับรองรับนักท่องเที่ยว

เป็นถ้ำที่ถูกปิดมานานเพิ่งค้นพบปากถ้ำ ภายในถ้ำมีหินงอกหินย้อยที่สวยงาม โดยมีเรื่องเล่ากันมาก่อนว่ามีฤาษีมาอยู่ในสมัยก่อน และมีชุมชนป่าคาอยู่ใกล้กัน จากการสำรวจก็ได้พบรอยพระบาทเล็กๆ อยู่ด้านบนเหนือถ้ำ จึงได้สร้างวิหารน้อยครอบไว้

เป็นเทือกเขาสูงชันอุดมสมบูรณ์ และมีสัตว์ป่าหลายชนิดอาศัยอยู่ ทั้งมีเอกลักษณ์ทางธรรมชาติ คือ สะพานหิน ต้นกระบากที่ใหญ่ที่สุดของประเทศไทย ฯลฯ

น้ำตกสายรุ้ง เป็นน้ำตกขนาดเล็กที่สามารถเข้าชมได้ด้วยการล่องเรือยางเข้าไปเท่านั้น ยามสายๆ ของวัน เมื่อมีแสงแดดส่องกระทบกับม่านน้ำตกจะเห็นสายรุ้งสวยงามมาก สายรุ้งนี้จะมีตั้งแต่ 1-3 ชั้น แล้วแต่ช่วงจังหวะ หากมาช่วงบ่ายก็จะไม่เห็นสายรุ้งนี้แล้ว ฉะนั้นถ้าใครอยากชมความสวยงามของน้ำตกสายรุ้งนี้ต้องมาช่วงเช้าจนถึงสายๆ เท่านั้น

น้ำตกขุนพะวอ ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติขุนพะวอ เป็นน้ำตกที่มีความสวยงาม สูงประมาณ 100 เมตร เป็นต้นน้ำของลำห้วยแม่จะเรา อยูห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 1.5 กิโลเมตร เป็นเส้นทางเดินลัดเลาะไปตามหน้าผา หากจะชมน้ำตกต้องไต่เขาลงไปเบื้องล่างประมาณ 300 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี

ในพื้นที่จังหวัดตาก ตามตะเข็บชายแดนด้านตะวันตก บนเส้นทางหลวงสาย 105 จากแม่สอดสู่แม่สะเรียง จะเป็นเส้นทางท่องเที่ยวชมธรรมชาติทะเลหมอก อย่างเช่น อุทยานแห่งชาติแม่เมย อุทยานแห่งชาติแม่เงา และยังมีดอยม่อนคลุย แหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่ที่รถยนต์สามารถเข้าถึง เข้าไปจอดยังพื้นที่กางเต็นท์จุดชมวิวได้สะดวก ซึ่งทาง อบต.ท่าสองยางได้ทำลานกางเต็นท์ พร้อมศาลา ห้องน้ำ เพื่อรองรับนักท่องเที่ยว และสร้างเป็นสถานที่ท่องเที่ยวในท้องถิ่นขึ้นมา

“น้ำตกแม่ระเมิง” ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ของอุทยานแห่งชาติแม่เมย เป็นสถานที่ท่องเที่ยวอีกแห่งหนึ่งที่ได้รับความนิยมไม่แพ้สถานที่อื่นๆ ในจังหวัดตาก … น้ำตกแม่ระเมิง เป็นน้ำตกขนาดไม่ใหญ่มากนัก สูง 15 เมตร มีน้ำตกลงมาเป็นสองชั้นไหลสู่แอ่งเบื้องล่าง การไปน้ำตกแม่ระเมิงไม่ยากนัก อยู่ห่างจากที่ทำการของอุทยานแห่งชาติแม่เมยไปตามเส้นทางสู่ม่อนกิ่วลม บริเวณหลักกิโลเมตรที่ 20 ทางด้านขวามือจะพบน้ำตกที่มีความสวยงามมากแห่งนี้

น้ำตกสายรุ้ง เป็นน้ำตกขนาดเล็กที่สามารถเข้าชมได้ด้วยการล่องเรือยางเข้าไปเท่านั้น ยามสายๆ ของวัน เมื่อมีแสงแดดส่องกระทบกับม่านน้ำตกจะเห็นสายรุ้งสวยงามมาก สายรุ้งนี้จะมีตั้งแต่ 1-3 ชั้น แล้วแต่ช่วงจังหวะ หากมาช่วงบ่ายก็จะไม่เห็นสายรุ้งนี้แล้ว ฉะนั้นถ้าใครอยากชมความสวยงามของน้ำตกสายรุ้งนี้ต้องมาช่วงเช้าจนถึงสายๆ เท่านั้น

เดิมชื่อ น้ำตกเพอะพะ ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น น้ำตกพบพระ และเปลี่ยนมาเป็นชื่อ น้ำตกนางครวญ เป็นน้ำตกขนาดกลางไหลลดหลั่นลงไปเป็นชั้นเล็กๆ ท่ามกลางป่าร่มรื่น มีต้นน้ำมาจากลำคลองริมท้องนาข้างทาง และทางการได้ตัดถนนผ่านตัวน้ำตกจึงแลดูเป็นน้ำตกเล็กๆ การเดินทาง ใช้เส้นทางหลวงสาย 1090 พอถึงบริเวณกิโลเมตรที่ 31-32 มีทางแยกขวามือเข้าอำเภอพบพระ ใช้ทางหลวงหมายเลข 1206 ที่อยู่ริมสะพานคอนกรีตด้านขวาบริเวณกิโลเมตรที่ 12 ก่อนถึงอำเภอพบพระเล็กน้อย

เป็นวังปลาขนาดใหญ่ที่มีปลาพลวงจำนวนมากอาศัยอยู่บริเวณเส้นทางเดินไปน้ำตกตำหนัง

ดอยหัวหมด เป็นจุดชมทะเลหมอกที่มีชื่อเสียงอีกแห่งหนึ่งของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง ดอยหัวหมด เป็นยอดเขาหัวโล้นที่ปกคลุมด้วยต้นหญ้า พุ่มไม้เตี้ยๆ และไม้ทนแล้ง ไม่มีต้นไม้ใหญ่ ชาวบ้านจึงเรียกว่ายอดเขานี้ว่า ดอยหัวหมด หรือ เขาหัวโล้น บนยอดดอยเป็นจุดชมวิวดูทะเลหมอกยามเช้าที่งดงามมาก และยังเป็นจุดชมพระอาทิตย์ขึ้น-ตกและทิวทัศน์โดยรอบที่

เป็นลำน้ำสาขาที่มีขนาดใหญ่ของลำน้ำแม่ปิง ซึ่งไหลลงบรรจบกับลำน้ำปิงบริเวณเหนือเขื่อนภูมิพล การล่องแพจะเริ่มต้นที่ที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่ตื่น ในเขตอำเภอแม่ระมาด ซึ่งอยู่แยกจากทางสายแม่ระมาด-บ้านตาก ประมาณ กม. ที่ 30 ระยะทางประมาณ 12 กม. ล่องไปตามลำน้ำแม่ตื่น ผ่านกลางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่ตื่น ซึ่งนอกจากจะได้ชมความงามตามธรรมชาติของป่าไม้ และนกนานาพันธุ์แล้ว ยังจะได้ผจญภัยกับการล่องแพผ่านเกาะแก่งตามลำน้ำแม่ตื่น อีกทั้งการพักผ่อนและสัมผัสชีวิตของชาวแพเหนือทะเลสาบแม่ปิง

ดอยสอยมาลัย อยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่ตื่น จ.ตากและจ.เชียงใหม่ มียอดเขาสูงระดับปานกลาง 1,664 เมตร จากระดับน้ำทะเล

น้ำตกธารารักษ์ (หรือน้ำตกผาชัน) อยู่ในเขตบ้านเจดีย์โค๊ะ จากอำเภอแม่สอด ใช้ทางหลวงหมายเลข 1090 ถึงกิโลเมตรที่ 26 เลี้ยวเข้าสู่น้ำตกประมาณ 700 เมตร เป็นน้ำตกลงมาจากหน้าผาสูงจากยอดเขา เพียงชั้นเดียว มีน้ำตลอดปี และสามารถมองเห็นได้จากเส้นทางหลวง

เป็นจุดล่องแก่งที่นักท่องแก่งนิยมมาลงเรือบริเวณนี้ 2 ข้างทางเป็นธรรมชาติที่งดงาม นักท่องเที่ยวจะได้พบกับความตื่นตาตื่นใจกับแก่งบริเวณนี้

ตั้งอยู่ในเขต อุทยานแห่งชาติขุนพะวอ เป็นน้ำตกที่มีความสวยงาม มีน้ำกระจายเป็นบริเวณกว้าง สูงประมาณ 40 เมตร มีน้ำไหลตลอดปี อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติประมาณ 7 กิโลเมตร โดยทางรถยนต์ ตั้งอยู่ในท้องที่บ้านห้วยกระทิง ตำบลพระธาตุ อำเภอแม่ระมาด

วัดเขาถ้ำ ตั้งอยู่ที่บ้านแพะ ถนนพหลโยธิน ตำบลไม้งาม แยกขวาจากทางหลวงหมายเลข 1 ตรงกิโลเมตรที่ 423 เข้าไปตามถนนประมาณ 900 เมตร สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2437 วัดเขาถ้ำนี้มีหินที่เป็นธรรมชาติวางเรียงรายเป็นชั้นสลับซับซ้อนกัน ทางเข้าถ้ำเป็นเขาสูงประมาณ 70 เมตร ภายในวัดเขาถ้ำมีรอยพระพุทธบาทจำลอง พระสังกัจจายน์ เจ้าแม่กวนอิม และหลวงพ่อทันใจประดิษฐานอยู่ในอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปที่ปั้นด้วยปูนเสร็จภายในหนึ่งวัน บนยอดเขามีเจดีย์ตั้งอยู่ และสามารถมองเห็นวิวทิวทัศน์ของตัวเมืองตากได้ และทุก ๆ ปี หลังวันสงกรานต์จะมีการจัดงานประเพณี “ขึ้นวัดเขาถ้ำ” โดยมีการทำบุญตักบาตรพระสงฆ์ในเทศกาลวันขึ้นปีใหม่ของไทย และสรงน้ำพระพุทธบาทจำลอง

ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช เป็นน้ำตกขนาดกลาง มีน้ำไหลตลอดทั้งปี เมื่อเดินต่อจากต้นกระบากใหญ่เลียบลำน้ำไปตามเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ ระยะทางประมาณ 1 กิโลเมตร จะถึงน้ำตก

เป็นแหล่งท่องเที่ยวใกล้เคียงอำเภอแม่ระมาดซึ่งอยู่บริเวณใกล้เคียงกับถ้ำแม่อุษา

“ดอยทูเล” (ม่อนทูเล) เป็นภูเขาที่สูงที่สุดในอำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก สูงจากระดับน้ำทะเล 1,350 เมตร ชาวปกาเกอะญอ เรียกภูเขาแห่งนี้ว่า “ทูเลโค๊ะ” หมายถึง ภูเขาสีทอง เพราะในช่วงหน้าหนาวกลางเดือนพฤศจิกายน-มกราคมของทุกปี ทุ่งหญ้าเขียวขจีจะเปลี่ยนเป็นทุ่งสีทองท่ามกลางทะเลหมอก และมีอากาศหนาวเย็น เหมาะสำหรับการกางเต็นท์นอนชมดาวและเก็บภาพอาทิตย์ขึ้นและพระอาทิตย์ตกดิน

ดอยสูงอันกว้างใหญ่นี้ได้ชื่อมาจากฝรั่งมิชชันนารี ที่เดินทางขึ้นมาเผยแผ่ศาสนาให้แก่ชนท้องถิ่นปะกากะญอ ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่สูงห่างไกลแห่งนี้มานานนับศตวรรษ เพราะเส้นทางที่สูงชันและแคบ บางครั้งก็ไต่ระดับวกวนไปตามไหล่เขาทบไปทบมาเหมือนแถบกระดาษที่พับซ้อนกัน ฝรั่งมิชชันนารีจึงเรียกชื่อดอยแถบนี้ว่า Paper Hill หรือ ดอยเปเปอร์ … ดอยเปเปอร์ มีพื้นที่ครอบคลุมภูเขาสูงสลับซับซ้อนในเขต อ.แม่ละมาด จ.ตาก ไปจนถึงเขต อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ … บริเวณที่ทำการเล็ก ๆ ของหน่วยจัดการต้นน้ำ “ดอยเปเปอร์” มีบ้านพักและลานกางเต็นท์ให้นอนดูดาวบนท้องฟ้ายามค่ำคืน สัมผัสอากาศหนาวเย็นที่หายใจได้เต็มปอด ยามเช้าจะได้เห็นทะเลหมอก และความสวยงามของธรรมชาติได้เต็มตา มีไม้ดอกเมืองหนาวบานอวดโฉมให้ผู้มาเยือนได้เพลินใจ ยามเย็นนั่งชมดวงอาทิตย์ตกลับทิวเขาฝั่งพม่า เป็นภาพประทับใจที่ยากจะลืมเลือน

วนอุทยานไม้กลายเป็นหิน ขุดพบครั้งแรกเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2546 โดยการนำของ นายวชิระ ม่วงแก้ว ป่าไม้เขตตาก ได้ทำการขุดเปิดหน้าดินจนสุดลำต้นเมื่อปี 2548ความโตเส้นผ่าศูนย์กลางเฉลี่ย 1.80 ม. ยาว 72.22 ม อายุประมาณ 800,000 ปี ภายในมีการจัดแสดงไม้กลายเป็นหินที่ขุดพบมากมาย ซึ่งบางต้นยังมีลักษณะที่ค่อนข้างรูปร่างสมบูรณ์

เป็นน้ำตกที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำแม่กลอง ระดับความสูงประมาณ 80 เมตร จากระดับน้ำในช่วงหน้าแล้ง สายน้ำจากลำห้วยด้านบนไหลทิ้งตัวลงสู่ลำน้ำแม่กลองเบื้องล่าง เป็นทางยาว สายน้ำแตกกระจายเป็นฝอยดูเหมือนสายฝนที่ตกลงมาจากท้องฟ้า ช่วงเวลาที่ที่สวยที่สุดในการชมน้ำตกแห่งนี้คือ ช่วงเวลาตั้งแต่ 09.00-10.00 น. จะเกิดรุ้งกินน้ำ ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ ที่เกิดจากแสงอาทิตย์ตั้งมุมตกกระทบกับละอองสายน้ำที่ตกลงมา ทำให้เห็นเป็นรุ้งเจ็ดสี

อุทยานแห่งชาติลานสาง มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอเมือง จังหวัดตาก มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ด้วยพันธุ์ไม้นานาชนิด เป็นป่าต้นน้ำลำธาร มีสัตว์ป่าชุกชุม และมีเอกลักษณ์ทางธรรมชาติ ทิวทัศน์ที่สวยงามร่มรื่น เช่น น้ำตกที่งดงามหลายแห่ง ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันทั่วไป คือ “น้ำตกลานสาง” เหมาะเป็นสถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อนหย่อนใจเป็นอย่างยิ่ง

เกาะวาเลนไทน์ เดิมคือดอยลาน เนื่องจากมีต้นลานเป็นจำนวนมาก เมื่อถูกน้ำท่วมก็ตายลง ปัจจุบันคงเหลืออยู่บ้างประปราย มักมีนักท่องเที่ยวมาเป็นประจำ เพราะมีหาดทรายขาวในช่วงน้ำลดจะสวยงามมาก สามารถลงเล่นน้ำได้ ช่วงหลังได้มีศูนย์ท่องเที่ยวเพื่อการศึกษา (ทศท) ได้มาช่วงวันวาเลนไทน์ จึงได้ขนานนามว่า “เกาะวาเลนไทน์”

เริ่มมีการสำรวจว่าจัดตั้ง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2532 เป็นหน่วยงานกองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ที่ใช้ชื่อว่า อุทยานแห่งชาติแม่เมยนั้น เพราะว่ามีแม่น้ำเมยซึ่งกั้นระหว่างประเทศไทยและประเทศพม่า เป็นเขตด้านทิศตะวันตกเกือบ 50 กิโลเมตร จากทิศเหนือจรดทิศใต้ อีกทั้ง แม่น้ำเมยนั้นเป็นแม่น้ำที่แปลกคือ จะไหลมาทางทิศใต้ ขึ้นไปทางทิศเหนือ พื้นที่ที่ทำการสำรวจจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ส่วนหนึ่งเป็นพื้นที่ของวนอุทยานถ้ำแม่อุสุ และรวมพื้นที่ของป่าสงวนแห่งชาติป่าท่าสองยางบางส่วน เป็นแนวเทือกเขาถนนธงชัย โดยเริ่มจากตำบลแม่ต้าน ผ่านตำบลแม่สอง จนถึงตำบลท่าสองยาง อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 713,750 ไร่ หรือ 1,142 ตารางกิโลเมตร อุทยานแห่งชาติแม่เมย ได้รับการประกาศจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติตามพระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินป่าสงวนแห่งชาติ ป่าท่าสองยาง ในท้องที่ตำบลแม่สอง และตำบลแม่อุสุ อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 116 ตอนที่ 40 ก ลงวันที่ 20 พฤษภาคม 2542 มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 115,800 ไร่ หรือ 185.28 ตารางกิโลเมตร ในท้องที่ตำบลแม่อุสุนั้น เดิมเป็นวนอุทยานถ้ำแม่อุสุ มีอาณาเขตทิศเหนือจดแม่น้ำเมย ทิศใต้จดห้วยโป่งและห้วยม่วง ทิศตะวันออกจดห้วยพูลซะ ห้วยพอนอโก ตามทางหลวงสายแม่สอด-แม่สะเรียง ทิศตะวันตกจดแม่น้ำเมย ในท้องที่ตำบลแม่สอง เดิมเป็นพื้นที่ป่าสัมปทานเก่า อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าท่าสองยาง มีอาณาเขตติดต่อดังต่อไปนี้ คือ ทิศเหนือจดทางหลวงสายแม่สลิด – อมก๋อย ทิศใต้จดลำน้ำแม่สองและทางหลวงสายแม่สอด–แม่สะเรียง ทิศตะวันออกจดห้วยแม่หลุยและลำน้ำแม่สอง ทิศตะวันตกจดแม่น้ำเมย

น้ำตกปางอ้าน้อย อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช เป็นน้ำตกขนาดกลางกว้างประมาณ 8 เมตร สูง 20 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี

น้ำตกแม่กาษา เป็นน้ำตกขนาดเล็ก มีทางเดินขึ้นไปบนเขาสูง มีน้ำและธารน้ำกว้างประมาณ 2 เมตร เป็นทางจากปากถ้ำถึงน้ำตก ลักษณะน้ำตกเป็นเขาหินปูน ในฤดูฝนมีน้ำมากแต่ในฤดูแล้งน้ำจะถูกนำไปใช้ในด้านเกษตรกรรม

น้ำตกเซปละ อยู่ในเขตบ้านเซปละ ตำบลแม่ละมุ้ง ห่างจากบ้านปะละทะ 3 กิโลเมตร เป็นน้ำตกภูเขาหินปูนที่ไหลลดหลั่นเป็นชั้นๆ มีความกว้าง 10 เมตร ยาว 50 เมตร กระแสน้ำที่ตกลงกระทบโขดหินทำให้ดูคล้ายกับก้อนเมฆสีขาวที่มีความสวยงาม

อุทยานแห่งชาติลานสาง มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอเมือง จังหวัดตาก มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ด้วยพันธุ์ไม้นานาชนิด เป็นป่าต้นน้ำลำธาร มีสัตว์ป่าชุกชุม และมีเอกลักษณ์ทางธรรมชาติ ทิวทัศน์ที่สวยงามร่มรื่น เช่น น้ำตกที่งดงามหลายแห่ง ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันทั่วไป คือ “น้ำตกลานสาง” เหมาะเป็นสถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อนหย่อนใจเป็นอย่างยิ่ง อุทยานแห่งชาติลานสาง มีเนื้อที่ประมาณ 65,000 ไร่ หรือ 104 ตารางกิโลเมตร

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก ตำบลแม่ละมุ้ง อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก เมื่อปี พ.ศ.2508 ป่าไม้เขตบ้านโป่งขอให้กรมป่าไม้ประกาศห้ามการล่าสัตว์ป่าในบริเวณป่าทุ่งใหญ่ เนื่องจากเห็นว่ามีสัตว์ป่าอาศัยอยู่อย่างชุกชุมและมีคนเข้าไปล่าสัตว์ป่ากันมาก กองบำรุง กรมป่าไม้ ซึ่งรับผิดชอบงานด้านการสงวนและคุ้มครองสัตว์ในขณะนั้น

เป็นถ้ำมืด ด้านในมีทางแยกหลายทางเป็นถ้ำขนาดใหญ่ เพดานถ้ำสูง มีหินงอกหินย้อย เกล็ดประกายเพชรความลึกของถ้ำประมาณ 3 กิโลเมตร สามารถเดินออกมาทะลุที่บ้านแม่กลองใหม่ได้ แต่การเดินชมภายในถ้ำจะมีระยะทางแค่ 200 เมตร เท่านั้น

เป็นเขตป่าอนุรักษ์เพื่อการสงวนและรักษาทรัพยากรธรรมชาติ เป็นผืนป่าตะวันตกต้นกำเนิดของแหล่งมรดกโลก พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน ระหว่างเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ อากาศหนาวเย็นมาก สภาพทั่วไปเป็นป่าดงดิบ ป่าผลัดใบ ได้รับการประกาศเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผางเมื่อ พ.ศ. 2532

อยู่ตอนบนของลำห้วยลานสางถัดขึ้นไปจากน้ำตกผาลาดประมาณ 200 เมตร ลักษณะน้ำตกไหลผ่านลำธารด้านบนของหน้าผาที่เป็นช่องบีบสายน้ำให้ตกลงมาเป็นเส้นสู่แอ่งน้ำเบื้องล่าง