เที่ยวสกลนคร

น้ำตกคำหอมมีต้นน้ำมาจากเขาถ้ำดงลิง บนภูเขาเขียวเทือกเขาภูพานและน้ำตกคำหอมจะไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำห้วยเดียก บริเวณโดยรอบน้ำตกมีทัศนียภาพที่สวยงามร่มรื่นมีโขดหินมากมาย เหมาะแก่การนั่งพักผ่อนเป็นอย่างมาก จุดที่น่าสนใจ บริเวณทางเข้าน้ำตกคำหอมเป็นสถานที่ที่สวยงามเป็นอย่างมากเพราะสามารถมองเห็นตัวเมืองสกลนครและหนองหารได้ จึงถือว่าเป็นจุดชมวิวที่สวยมากที่สุดของสกลนครเลยทีเดียว โดยถนนดังกล่าวนั้นมีความโค้งมากที่สุดในเส้นทางสกลนคร – กาฬสินธุ์ จึงเรียกว่า ทางโค้งปิ้งงู

น้ำตกสามหลั่น เป็นชั้นหนึ่งของน้ำตกคำหอมอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติภูพานมีจุดที่น่าสนใจใกล้เคียงหลายแห่ง เช่น ถ้ำจันทร์ วังหินเงิบ ผาหินซ้อน น้ำตกสาวไห้ น้ำตกเหวสินธุ์ชัย

วัดอภัยดำรงธรรม (วัดถ้ำพวง) มีลักษณะพิพิธภัณฑ์เป็นทรงจัตุรมุข 2 ชั้น ประดับด้วยหินอ่อนทั้งหลัง ชั้นล่างตกแต่งเป็นห้องแสดงภาพประวัติและเครื่องอัฐบริขารของพระอาจารย์วัน บริเวณใกล้เคียงเป็นถ้ำพวง ซึ่งประดิษฐานพระมุจรินทร์องค์ใหญ่

อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็กมีมีเนื้อที่ประมาณ 252,898 ไร่ หรือประมาณ 404 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่อำเภอส่องดาว อำเภอวาริชภูมิ อำเภอนิคมน้ำอูน อำเภอกุดบาก อำเภอภูพาน จังหวัดสกลนคร อำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี และอำเภอสมเด็จ อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าดงพันนา ป่าดงพระเจ้า ป่าภูวง ป่ากุดไห ป่านาใน ป่าโนนอุดม ป่าบะยาว ป่าหัวนาคำ ป่าหนองหญ้าไชย และ ป่าแก้งกะอาม จากการสำรวจพื้นที่ป่าอนุรักษ์เพื่อจัดตั้งเป็นเขตอุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก ได้พื้นที่ รวมประมาณ 404 ตารางกิโลเมตร หรือ 252,898 ไร่ วันที่ 20 ธันวาคม 2525 ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2537 นายผ่อง เล่งอี้ อธิบดีกรมป่าไม้ ได้มาตรวจราชการและเห็นความสำคัญของพื้นที่ดังกล่าว จึงมีบัญชาให้สำรวจเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยใช้ชื่อว่า อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก-ภูผาหัก ต่อมาในปีพ.ศ. 2539 ได้อนุมัติให้ตัดคำว่า ภูผาหัก ออกใช้ชื่อว่า “อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก” เป็นต้นมา

ตั้งอยู่บนสันเขาภูพาน มีบรรยกาศร่มรื่นงดงาม เป็นอนุสรณ์ว่า หลวงปู่เทสก์ ได้เคยมาจำพรรษาอยู่ ณ ที่นี้ เป็นสถาปัตยกรรม แบบเจีดีย์จตุรัสมุข ตามแนวศิลปกรรมอีสานผสมกับอยุธยา ภายในประดิษฐานรูปหล่อสำริดหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี ภายในวัดมีกุฏิเดิมหลวงปู่ฝั้น อาจาโร ซึ่งหลวงปู่เทสก์ ได้มาจำพรรษาจนกระทั่งละสังขาร ณ ที่นี้ เมื่อปี พ.ศ. 2537 ปัจจุบันได้ทำหุ่นเหมือนหลวงปู่เทสก์ หล่อด้วยไฟเบอร์กลาส ในอิริยาบถนั่งเก้าอี้ในกฏิเพื่อจำลองเหตุการณ์ประหนึ่งว่าหลวงปู่ยังมีชีวิตอยู่

อุทยานแห่งชาติห้วยหวด ตั้งอยู่บนเทือกเขาภูพาน มีพื้นที่ครอบคลุม อยู่ในท้องที่อำเภอเมือง อำเภอโคกศรีสุพรรณ อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร อำเภอนาแก จังหวัดนครพนมและอำเภอดงหลวง อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร มีพื้นที่ประมาณ 825 ตร.กม หรือ 518 ไร่ เป็นอุทยานฯ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ประกาศเป็นอุทยานฯ เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2531 สภาพป่าทั่วไปเป็นที่ราบสูงสลับกับเทือกเขาหินทราย อ่างเก็บน้ำห้วยหวด เกิดขึ้นจากการสร้างเขื่อนชลประทานตามพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว บริเวณฝั่งขวาของอ่างห้วยหวดมีก้อนหินรูปร่างแปลก และยังสามารถมองเห็นน้ำตก 2 สายซึ่งไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำห้วยหวด

เป็นลานน้ำตกขนาดกว้างไม่สูงมากนัก (เป็นส่วนหนึ่งของน้ำตกคำหอม) ในเขตอุทยานแห่งชาติภูพานมีจุดที่น่าสนใจใกล้เคียงหลายแห่ง เช่น ถ้ำจันทร์ วังหินเงิบ ผาหินซ้อน น้ำตกสามหลั่น น้ำตกเหวสินธุ์ชัย

เป็นที่ตั้งของสำนักสงฆ์ มีภาพแกะสลักบนหน้าผาหินแสดงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทยในชุมชนก่อนประวัติศาสตร์

มีพื้นที่ครอบคลุมอำเภอเมือง อำเภอพรรณานิคม อำเภอภูพาน อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร และอำเภอสมเด็จ อำเภอห้วยผึ้ง มีเนื้อที่ประมาณ 655 ตารางกิโลเมตรหรือ 415439 ไร่ ประกาศเป็นอุทยานฯ เมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน 2515 ตั้งอยู่บนเทือกเขาภูพานตามเส้นทางสายสกลนคร-กาฬสินธุ์ ห่างจากตัวเมืองประมาณ 25 กิโลเมตร ประกอบด้วยป่าที่อุดมสมบูรณ์และมีธรรมชาติที่สวยงาม เช่น น้ำตก ถ้ำ หน้าผา ทิวทัศน์ตามธรรมชาติ ตลอดจนพื้นป่าแห่งนี้ในอดีตได้ชื่อว่าเป็นปัญหาทางด้านการเมือง และในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ก็ยังเป็นแหล่งสะสมอาวุธยุทธภัณฑ์ที่ใช้สำหรับต่อต้านทหารกองทัพญี่ปุ่นซึ่งนับเป็นประวัติศาสตร์ ปัจจุบันมีเนื้อที่ประมาณ 665.34 ตารางกิโลเมตรหรือ 415439ไร่

อุทยานแห่งชาติภูพาน ประกาศเป็นอุทยานฯ เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ.2525 มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในเขตของอำเภอเมือง อำเภอพรรณานิคม อำเภอภูพาน จังหวัดสกลนคร และอำเภอสมเด็จ อำเภอห้วยผึ้ง อำเภอกุดบาก จังหวัดกาฬสินธุ์ มีเนื้อที่ทั้งสิ้นประมาณ 655 ตารางกิโลเมตร หรือ 415,838 ไร่ ประกาศเป็นอุทยานฯ เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ.2525 ที่ทำการอุทยานฯ ตั้งอยู่บนเทือกเขาภูพาน สภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปเป็นภูเขาหินปูน เป็นแหล่งกำเนิดต้นน้ำลำธาร และห้วยต่าง ๆ สภาพป่าเป็นป่าเต็งรัง ป่าดงดิบ และป่าเบญจพรรณ สัตว์ป่าที่พบเห็น ได้แก่ ค่าง ชะมด ลิงลม มีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจ น้ำตกห้วยใหญ่ อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติภูพาน ประมาณ 12 กิโลเมตร ลักษณะเป็นลำน้ำที่ยุบตัวลงลดหลั่นเป็นชั้น ๆ รายล้อมด้วยสภาพป่าเขาทึบที่ร่มเย็น พรรณไม้ส่วนใหญ่เป็นป่าเต็งรัง ป่าดงดิบ และป่าเบญจพรรณ สัตว์ป่าที่พบเห็น ได้แก่ ค่าง ชะมด ลิงลม และอื่นๆ มีสถานที่ท่องเที่ยวใกล้เคียงที่เป็นธรรมชาติหลายแห่ง

วัดถ้ำขาม ชาวบ้านมักเรียกว่า ภูคำขาม อยู่ในเขตบ้านคำป่า ตั้งอยู่บนภูขาม ซึ่งเป็นเขาลูกหนึ่งบนเทือกเขาภูพาน การเดินทาง ใช้เส้นทางสายสกลนคร-อุดรธานี เส้นทางหลวงหมายเลข 22 ไปประมาณ 22 กิโลเมตร มีทางแยกซ้ายเข้าทางเดียวกับพระธาตุภูเพ็กไปอีกประมาณ 10 กิโลเมตร ก่อนที่จะตรงขึ้นไปพระธาตุ ภูเพ็ก มีทางแยกขวาไปประมาณ 30 กิโลเมตร วัดถ้ำขามนี้เดิมเป็นที่ปฏิบัติธรรมของพระอาจารย์ฝั้น อาจาโร ท่านได้จำพรรษาอยู่ที่วัดนี้จนถึงประมาณ พ.ศ. 2507 ท่านอาพาธจึงได้ไปจำพรรษาที่วัดป่าอุดมสมพร นอกจากนี้ยังเป็นวัดหนึ่งที่เก็บอัฐิของพระอาจารย์เทศก์ เทศรังสี

เป็นลักษณะถ้ำที่ลึกลงไปใต้ผิวดินมีข้อสังเกตคือ ถึงแม้ถ้ำจะมืดมาก แต่อากาศไม่อับชื้นเหมือนถ้ำทั่วไป แสดงให้เห็นว่า ภายในถ้ำต้องมีช่องระบายอากาศหลายช่องขบวนการเสรีไทยจึงใช้สถานที่นี้ในการบัญชาการ

เป็นน้ำตกขนาดเล็กลดหลั่งจากยอดเขาภูผาเหล็ก และไหลลงอ่างเก็บน้ำห้วยมะไฟตอนบน และไหลลงสู่แม่น้ำสงคราม มีน้ำในฤดูฝน ประมาณ 8 เดือน

อุทยานแห่งชาติภูผายล หรือเดิมเรียกว่าอุทยานแห่งชาติห้วยหวด มีพื้นที่ครอบคลุมท้องที่อำเภอเมือง อำเภอโคกศรีสุพรรณ อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม และอำเภอดงหลวง อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร เป็น 1 ใน 5 ของโครงการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ วันที่ 5 ธันวาคม 2530 สภาพทั่วๆ ไปเป็นที่ราบสูงสลับกับเทือกเขาหินทราย เป็นป่าต้นน้ำลำธาร มีธรรมชาติและทิวทัศน์ที่สวยงาม เช่น น้ำตก ถ้ำ หน้าผา เนินหิน อ่างเก็บน้ำ และสัตว์ป่านานาชนิด มีเนื้อที่ประมาณ 517,850 ไร่ หรือ 828.56 ตารางกิโลเมตร นับเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 57 ของประเทศ ลานดุสิตา มีชื่อเรียกจากดุสิตาเป็นชื่อดอกไม้ป่าที่สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถได้พระราชทานนามให้ มีชื่อพื้นเมือง คือ หญ้าข้าวด่ำน้อย ลานดุสิตาตั้งอยู่บริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติ ออกดอกประมาณเดือนตุลาคม – ธันวาคม ของทุกปี

ตั้ง อยู่ในเขต อุทยานแห่งชาติลานสาง อยู่ห่างจากน้ำตกลานสางประมาณ 600 เมตร

มีลักษณะเป็นลานหินทรายที่มีความลาดเอียงประมาณ 30-40 องศา ยาวประมาณ 18 เมตร บนลานหินที่มีผิวราบเรียบเสมอกันทั้งแผ่นเหมือนกระดานลื่นที่มีน้ำค่อยๆไหล น้ำใส ผู้ที่เข้าชมเรียกได้ว่าเป็นลานสไลเดอร์ธรรมชาติในบริเวณใกล้น้ำตก

วัดถ้ำภูผายล เป็นวัดที่มีเอกลักษณ์เป็นของตนเอง มีความงดงามทางด้านศิลปกรรม มีภาพสลักหินในสมัยโบราณ เหมาะต่อการศึกษาค้นคว้าและพักผ่อนหย่อนใจ

อุทยานแห่งชาติภูผายล หรือเดิมเรียกว่าอุทยานแห่งชาติห้วยหวด มีพื้นที่ครอบคลุมท้องที่อำเภอเมือง อำเภอโคกศรีสุพรรณ อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม และอำเภอดงหลวง อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร เป็น 1 ใน 5 ของโครงการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2530 สภาพทั่วๆ ไปเป็นที่ราบสูงสลับกับเทือกเขาหินทราย เป็นป่าต้นน้ำลำธาร มีธรรมชาติและทิวทัศน์ที่สวยงาม เช่น น้ำตก ถ้ำ หน้าผา เนินหิน อ่างเก็บน้ำ และสัตว์ป่านานาชนิด มีเนื้อที่ประมาณ 517,850 ไร่ หรือ 828.56 ตารางกิโลเมตร นับเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 57 ของประเทศ ถ้ำพระด่านแร้ง เดินเท้าจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติไปเพียง 350 เมตร ลักษณะถ้ำเป็นเพิงผาหินทราย ยาว 60 เมตร สูง 3 เมตร มีภาพแกะสลักโบราณเป็นภาพเรขาคณิต ภาพมือ ภาพสัตว์ต่างๆ

เป็นวัดสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ได้รับการขึ้นทะเบียนวัด เมื่อ พ.ศ. 2542 วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์ มีโบราณวัตถุ เสนาสนะที่สำคัญ ได้แก่ พระพุทธรูปแกะสลักด้วยหินบนผนัง ศิลาจารึกอักษรโบราณ พระพุทธไสยาสน์ พระนาคปรก พระพุทธรูปเก่าแก่ ศาลาการเปรียญ กุฏิสงฆ์ โรงย้อม โรงครัว ศาลาเอนกประสงค์ เรือนรับรองผู้มาแสวงบุญ ถังเก็บน้ำฝน ซึ่งบริเวณวัดมีบรรยากาศเหมาะแก่การปฏิบัติธรรมเป็นอย่างยิ่ง

วัดถ้ำเป็ด เป็นสถานที่มีความสงบร่มเย็น เหมาะต่อการพักผ่อนจิตใจ เป็นวัดที่มีคุณค่าทางด้านศิลปวัฒนธรรม มีเอกลักษณ์ทั้งทางด้านวิถีชีวิตและภูมิปัญญา

สะพานหินธรรมชาติ (ทางผีผ่าน) อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติภูพาน มีลักษณะเป็นสะพานหิน ที่เชื่อมต่อระหว่างหินสองกลุ่ม ความกว้างของสะพานประมาณ 1.5 เมตร ยาว 8 เมตร ด้านหน้าเป็นเวิ้งถ้ำกว้าง ใช้เป็นที่หลบแดดหลบฝนได้นับเป็นความมหัศจรรย์ของธรรมชาติอย่างหนึ่ง

น้ำตกคำน้ำสร้าง เป็นน้ำตกที่สูงที่สุดของอุทยานแห่งชาติภูผายล สูงประมาณ 25 เมตร สายน้ำไหลมาจากห้วยคำน้ำสร้าง เดินเท้าจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติไปประมาณ 1.8 กิโลเมตร จะถึงน้ำตก ในช่วงปลายฝนต้นหนาวระหว่างทางจะพบดอกไม้หลายชนิดที่ชอบขึ้นอยู่ตามลานหิน

เป็นลานน้ำตกขนาดกว้างไม่สูงมากนัก (เป็นส่วนหนึ่งของน้ำตกคำหอม) ในเขตอุทยานแห่งชาติภูพาน มีจุดน่าสนใจใกล้เคียงหลายแห่ง เช่น ถ้ำจันทร์ วังเงินเงิบ ผาหินซ้อน น้ำตกสามหลั่น

ประมาณเดือนสิงหาคมจะมีกล้วยไม้ดอกสีม่วงแดงเข้มชูช่อให้ชม ตลอดจนทุ่งหญ้าที่มีดอกไม้งามสีขาวอย่างเปราะภู หรือเอื้องนวลจันทร์สีเหลืองนวล

หนองหาร อยู่ในเขตเทศบาลเมืองสกลนคร เป็นทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่ ประกอบด้วยเกาะน้อยใหญ่ มีต้นไม้ขึ้นอยู่อย่างหนาแน่นเป็นที่อาศัยของนกนานาชนิด